Η μετφορμίνη είναι ένα ευρέως συνταγογραφούμενο φάρμακο μείωσης του σακχάρου στο αίμα. Χρησιμοποιείται συχνά ως πρώιμη θεραπεία (σε συνδυασμό με αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής) για διαβήτη τύπου 2.

Η μετφορμίνη δρα μειώνοντας την παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ, μειώνοντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα που, με τη σειρά τους, βελτιώνουν την απόκριση του οργανισμού στην ινσουλίνη. Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν σημειώσει επίσης ότι η μετφορμίνη έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell Metabolism, μια ομάδα πολλαπλών ιδρυμάτων με επικεφαλής ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Σαν Ντιέγκο εντόπισε τον μοριακό μηχανισμό για την αντιφλεγμονώδη δραστηριότητα της μετφορμίνης και, σε μελέτες ποντικών, διαπίστωσε ότι η μετφορμίνη αποτρέπει πνευμονική ή πνευμονική φλεγμονή σε ζώα μολυσμένα με κορωνοϊό.

Αρκετές αναδρομικές κλινικές μελέτες έχουν αναφέρει ότι η χρήση μετφορμίνης από διαβητικούς και παχύσαρκους ασθενείς πριν από την εισαγωγή στο νοσοκομείο για Covid-19 συσχετίστηκε με μειωμένη σοβαρότητα και θνησιμότητα. Τόσο ο διαβήτης όσο και η παχυσαρκία είναι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου για την Covid-19 και συνδέονται με πιο σοβαρά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα δεν φαίνεται να παράγουν παρόμοιο αποτέλεσμα.

Ωστόσο, ενώ αυτές οι κλινικές μελέτες πρότειναν ότι η αντιφλεγμονώδης δραστηριότητα της μετφορμίνης, θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για τη μείωση της σοβαρότητας και της θνησιμότητας από την Covid-19, καμία από τις μελέτες δεν έδωσε σαφή εξήγηση ή προκάλεσε μεγάλες, τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που απαιτούνται για τη λήψη οριστικών απαντήσεων.

Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας

Οι ερευνητές έστρεψαν την προσοχή τους σε ένα μοντέλο ποντικού με σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS), μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση στην οποία διαρρέουν υγρά στους πνεύμονες, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή και περιορίζοντας την παροχή οξυγόνου σε βασικά όργανα.

Το ARDS προκαλείται από τραύμα και από βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις. Είναι συχνή αιτία θανάτου σε ασθενείς που νοσηλεύονται με Covid-19. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μετφορμίνη χορηγήθηκε σε ποντίκια πριν ή μετά την έκθεση σε βακτηριακή ενδοτοξίνη, ένα υποκατάστατο για βακτηριακή πνευμονία, είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή της έναρξης του ARDS και τη μείωση των συμπτωμάτων της. Η μετφορμίνη προκάλεσε, επίσης, σημαντική μείωση της θνησιμότητας σε ποντικούς που υπέστησαν πρόκληση ενδοτοξίνης και ανέστειλε την παραγωγή IL-1β και τη συγκέντρωση φλεγμονοσώματος σε κυψελιδικούς μακροφάγους – ανοσοκύτταρα που βρέθηκαν στους πνεύμονες.

Η IL-1β, μαζί με την IL-6, είναι μικρές πρωτεΐνες που ονομάζονται κυτοκίνες που προκαλούν φλεγμονή ως πρώιμη ανοσοαπόκριση. Οι ποσότητές τους είναι συχνά πολύ υψηλές σε άτομα που έχουν προσβληθεί από τον SARS-CoV-2, δημιουργώντας “κυτοκινικές καταιγίδες” στις οποίες το σώμα αρχίζει να επιτίθεται στα δικά του κύτταρα και ιστούς.

Η παραγωγή της IL-1β εξαρτάται από ένα μεγάλο πρωτεϊνικό σύμπλεγμα που ονομάζεται inflammasome, του οποίου η παρουσία στον πνευμονικό ιστό διαπιστώνεται ότι είναι πολύ αυξημένη σε νεκρούς ασθενείς με Covid-19, μια ανακάλυψη που έγινε από τους συγγραφείς Moshe Arditi, MD και Timothy R. Crother , Ph.D., στο Ιατρικό Κέντρο Cedars-Sinai στο Λος Άντζελες.

Ο ρόλος της μετφορμίνης

Σε συνεργασία με τους συναδέλφους του στο Ινστιτούτο Ερευνών Scripps, οι ερευνητές του UC San Diego επιβεβαίωσαν ότι η μετφορμίνη ανέστειλε την ενεργοποίηση του φλεγμονοσώματος και απέτρεψε την πνευμονική φλεγμονή που προκαλείται από SARS-CoV-2 σε ποντίκια.

Μελέτες κυτταρικής καλλιέργειας με χρήση μακροφάγων αποκάλυψαν τον υποκείμενο μηχανισμό με τον οποίο η μετφορμίνη ασκεί την αντιφλεγμονώδη δράση της: Μειωμένη παραγωγή ΑΤΡ από μιτοχόνδρια. Το ATP είναι το μόριο που χρησιμοποιούν τα μιτοχόνδρια για την αποθήκευση χημικής ενέργειας για τα κύτταρα. Είναι απαραίτητο για όλες τις κυτταρικές διεργασίες, αλλά η αμβλεία παραγωγή ΑΤΡ στα κύτταρα του ήπατος είναι υπεύθυνη για τη μείωση της γλυκόζης της μετφορμίνης.

Χαμηλότερες ποσότητες ΑΤΡ σε μακροφάγα οδήγησαν σε αναστολή της σύνθεσης μιτοχονδριακού DNA, η οποία είχε προηγουμένως αναγνωριστεί από το εργαστήριο ως ένα κρίσιμο βήμα στην ενεργοποίηση του φλεγμονώδους NLRP3. Μεταγενέστερη έρευνα διαπίστωσε ότι η απομάκρυνση των κατεστραμμένων μιτοχονδρίων μείωσε τη φλεγμονώδη δραστηριότητα του NLRP3 και μείωσε τη φλεγμονή.

Με πληροφορίες από Medical Xpress