Όλοι πιθανότατα γνωρίζουμε κάποιον που είναι υπέρβαρος αλλά είναι ενεργητικός, ευέλικτος και γεμάτος ζωή. Σκεφτείτε επαγγελματίες ποδοσφαιριστές. Μια πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι δύο στους τρεις είχαν Δείκτη Μάζας Σώματος 30 ή παραπάνω, ενώ ένας στους τρεις είχε ΔΜΣ 35 ή και περισσότερο. Ένας ΔΜΣ άνω των 30 τεχνικά θεωρείται παχυσαρκία. Και όμως αυτοί οι αθλητές διαθέτουν ταχύτητα και ευελιξία μεγαλύτερη των περισσότερων από εμάς.

Αναλυτές έχουν επινοήσει τον όρο “υγιής παχυσαρκία” για να περιγράψουν άτομα που είναι κλινικά υπέρβαρα αλλά και αυτό που είναι γνωστό ως “μεταβολικά υγιείς”, δηλαδή, δεν πληρούν τον ορισμό αυτού που αποκαλείται “μεταβολικό σύνδρομο”. Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια ομάδα καταστάσεων που εμφανίζονται μαζί και αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού. Μεταξύ αυτών των καταστάσεων είναι το υψηλό σάκχαρο στο αίμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση, το επιπλέον λίπος γύρω από τη μέση και τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης ή τριγλυκεριδίων.

Μια νέα έκθεση από ερευνητές στο Ηνωμένο Βασίλειο που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Diabetologia, δημιουργεί αμφιβολίες για το αν υπάρχει πραγματικά “υγιής παχυσαρκία”.

Ενας στους τρεις παχύσαρκους αλλά μεταβολικά υγιείς

Οι ερευνητές άντλησαν δεδομένα από τη UK Biobank, που πρόκειται για μια μεγάλη βιοϊατρική βάση δεδομένων και ερευνητικό πόρο, που περιέχει σε βάθος γενετικές και υγειονομικές πληροφορίες από μισό εκατομμύριο συμμετέχοντες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από τότε που ξεκίνησε το 2006, περισσότεροι από 20.000 ερευνητές έχουν εγκριθεί να χρησιμοποιούν τη βάση δεδομένων για τις μελέτες τους.

Οι συγγραφείς της νέας έκθεσης για την “υγιή παχυσαρκία” εντόπισαν 381.363 άτομα και ακολούθησαν την κατάσταση της υγείας τους για 11 έτη. Ύψος και βάρος μετρήθηκαν από εκπαιδευμένα μέλη του προσωπικού και εκείνα τα άτομα που είχαν ΔΜΣ 30 και άνω κατηγοριοποιήθηκαν ως παχύσαρκα. Από τα 381.363 άτομα, περίπου ένα στα 10 (35.103) ταξινομήθηκε ως παχύσαρκο και μεταβολικά υγιές.

Για να θεωρηθούν ως μεταβολικά υγιείς, τα άτομα έπρεπε να βρίσκονται στο φυσιολογικό εύρος σε τέσσερις από τους έξι μεταβολικούς δείκτες – αρτηριακή πίεση, σάκχαρο στο αίμα (όπως μετράται με μια δοκιμή HbA1c), HDL (“καλή”) χοληστερόλη, LDL (“κακή”) χοληστερόλη, C-αντιδρώσα πρωτεΐνη και τριγλυκερίδια. Οι ερευνητές αξιολόγησαν επίσης 59.376 άτομα ως παχύσαρκα και μεταβολικά ανθυγιεινά, ενώ 208.625 βρέθηκαν να είναι μεταβολικά υγιή και όχι παχύσαρκα.

Για την ανάλυσή τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν “μοντέλα αναλογικών κινδύνων” για να αναζητήσουν τυχόν συσχετίσεις μεταξύ παχυσαρκίας, μεταβολικής υγείας και αποτελεσμάτων υγείας. Ένα αναλογικό μοντέλο κινδύνου είναι μια κοινή μέθοδος στις ιατρικές στατιστικές για τη μελέτη της σχέσης μεταξύ ορισμένων μεταβλητών παραγόντων και της υγείας και της θνησιμότητας των ασθενών. Οι ερευνητές προσαρμόστηκαν επίσης για άλλους σημαντικούς παράγοντες, όπως ηλικία, φύλο, εθνικότητα, πρόσληψη αλκοόλ, κάπνισμα, διατροφή και σωματική δραστηριότητα.

Μεταβολικά υγιή άτομα με παχυσαρκία σε υψηλότερο κίνδυνο διαφόρων καταστάσεων υγείας

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα παχύσαρκα άτομα που ήταν μεταβολικά υγιή διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο ανεπιθύμητων συνεπειών στην υγεία σε σχέση με τα μεταβολικά μη υγιή παχύσαρκα άτομα. Τα μεταβολικά υγιή παχύσαρκα άτομα, για παράδειγμα, είχαν περίπου το ένα τρίτο του κινδύνου διαβήτη, αν και οι ερευνητές επεσήμαναν ότι περισσότερα από ένα στα τέσσερα από τα μεταβολικά υγιή παχύσαρκα άτομα έγιναν μεταβολικά μη υγιή εντός τριών έως πέντε ετών.

Η πιο εντυπωσιακή ανακάλυψη ήρθε όταν έγινε σύγκριση μεταβολικά υγιών παχύσαρκων με μεταβολικά υγιή άτομα που δεν ήταν παχύσαρκα. Εδώ, διαπιστώθηκε ότι τα άτομα που ήταν μεταβολικά υγιή και παχύσαρκα είχαν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων, καρδιακής ανεπάρκειας, αναπνευστικών ασθενειών και θανάτου από όλες τις αιτίες.

Τι σημαίνει αυτό για την έννοια της “υγιούς παχυσαρκίας”; Οπως εξήγησαν οι ερευνητές, ο κίνδυνος πολλών σημαντικών αποτελεσμάτων, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια και η αναπνευστική νόσος, αυξάνεται σε άτομα με παχυσαρκία, ακόμη και αν έχουν φυσιολογικό μεταβολικό προφίλ. Η χρήση της έκφρασης “μεταβολικά υγιής” για την περιγραφή αυτής της ομάδας είναι παραπλανητική και επομένως πρέπει να αποφεύγεται. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η διαχείριση του βάρους θα μπορούσε να είναι επωφελής για άτομα με παχυσαρκία, ακόμη και αν δεν εμφανίζουν επί του παρόντος ανωμαλίες στο μεταβολικό τους προφίλ.

Με πληροφορίες από Diabetes Self-Management