Μία από τις δυσκολίες του διαβήτη είναι ότι προκαλεί την προοδευτική απώλεια των βήτα κυττάρων στο πάγκρεας. Τα βήτα κύτταρα δημιουργούν, αποθηκεύουν και απελευθερώνουν ινσουλίνη και η ινσουλίνη ελέγχει την ποσότητα της γλυκόζης ή του σακχάρου στο αίμα. Χωρίς αρκετά βήτα κύτταρα, το σάκχαρο στο αίμα μπορεί να βγει εκτός ελέγχου.

Τα βήτα κύτταρα έχουν μελετηθεί εκτενώς, αλλά οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη βρει ένα φάρμακο που θα αποτρέψει την απώλεια βήτα κυττάρων σε άτομα με διαβήτη. Τώρα, ωστόσο, ερευνητές στο Βέλγιο κυκλοφόρησαν μια μελέτη που θα μπορούσε να υποδείξει έναν τρόπο προστασίας αυτών των κρίσιμων κυττάρων – την άσκηση. Οι ερευνητές, οι οποίοι ήταν από το Université Libre de Bruxelles στις Βρυξέλλες, δημοσίευσαν την εργασία τους στο περιοδικό Diabetologia.

Οι συγγραφείς σημείωσαν ότι η έρευνα σε ζώα πρότεινε ότι η άσκηση μπορεί να ενισχύσει τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος και εξήγησαν ότι είχαν κάνει προηγουμένως μια μελέτη σε οκτώ υγιείς νεαρούς άνδρες που υποβλήθηκαν σε προπόνηση άσκησης οκτώ εβδομάδων, η οποία οδήγησε τους ερευνητές να αναφέρουν ότι είχε ευεργετικές επιδράσεις στη φλεγμονή και προαγωγή κυτοκινών ή πρωτεϊνών που επηρεάζουν τη λειτουργία διαφόρων κυττάρων του σώματος. Αυτή η προηγούμενη μελέτη ήταν περιορισμένη επειδή ο αριθμός των συμμετεχόντων ήταν μικρός, ήταν όλοι άνδρες και χρησιμοποιήθηκε μόνο ένας τύπος εκπαίδευσης. Στη νέα μελέτη οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μεγαλύτερη ομάδα ατόμων και των δύο φύλων και ένα ευρύτερο φάσμα πρωτοκόλλων άσκησης.

Η μελέτη

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Diabetes Self – Management, οι ερευνητές στρατολόγησαν 46 υγιείς νεαρούς μη παχύσαρκους, 26 γυναίκες και 20 άνδρες, και τους οργάνωσαν σε δύο ομάδες ίσου μεγέθους, με ανάμειξη των φύλων. Κάθε συμμετέχων κατανεμήθηκε τυχαία σε διαφορετικά σχήματα άσκησης, τα οποία περιελάμβαναν διαλειμματική προπόνηση με σταθερό ποδήλατο υψηλής έντασης (HIIT), προσαρμοσμένη διαλειμματική προπόνηση σπριντ (aSIT) και συνεχή προπόνηση έντονης έντασης (VICT) ή λειτουργική προπόνηση υψηλής έντασης που εκτελούνταν στο σπίτι (HIFT) τρεις φορές την εβδομάδα για οκτώ εβδομάδες. Πέντε επιπλέον εθελοντές δεν εντάχθηκαν σε κανένα από τα σχήματα άσκησης, αλλά τους ζητήθηκε να συνεχίσουν τις κανονικές σωματικές τους δραστηριότητες. Αυτοί οι συμμετέχοντες χρησίμευσαν ως ομάδα ελέγχου.

Η άσκηση προστατεύει τα βήτα κύτταρα

Μετά το πέρας της δοκιμαστικής περιόδου, οι ερευνητές ανέφεραν ότι η άσκηση ήταν “αποτελεσματική”. Οι ερευνητές βαθμολόγησαν αυτό που είναι γνωστό ως VO2 max ή μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου, ένα βασικό μέτρο αντοχής που προσδιορίζει τη μέγιστη ποσότητα οξυγόνου που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα άτομο κατά τη διάρκεια της άσκησης και διαπίστωσαν ότι βελτιώθηκε με όλα τα πρωτόκολλα άσκησης. Οι συγγραφείς παρατήρησαν επίσης “σημαντική προστασία των βήτα κυττάρων με τη μεσολάβηση της άσκησης… στις 4 και 8 εβδομάδες προπόνησης”.

Δηλαδή, μέτρησαν τον κυτταρικό θάνατο (μια διαδικασία που είναι γνωστή ως απόπτωση) και ανέφεραν μείωση 29% έως 32% στις γυναίκες και 27% έως 40% στους άνδρες. Λαμβάνοντας υπόψη και τους 46 συμμετέχοντες μαζί, υπήρξε μείωση 28% έως 35% στην απόπτωση στις τέσσερις και οκτώ εβδομάδες. Στη συνέχεια, οι ερευνητές προσπάθησαν να ανακαλύψουν εάν τα προστατευτικά αποτελέσματα της άσκησης διαρκούσαν αφού τα άτομα σταμάτησαν το πρόγραμμα άσκησης. Συνέλεξαν ορό από 13 από τους συμμετέχοντες δύο μήνες αργότερα και, προς έκπληξή τους, το προστατευτικό αποτέλεσμα ήταν ακόμα εκεί.

Επειδή η μελέτη τους είχε αξιολογήσει νεαρά, μη παχύσαρκα και μη διαβητικά άτομα, οι ερευνητές αποφάσισαν να δουν εάν τα οφέλη θα μπορούσαν να αναπαραχθούν σε ηλικιωμένους υπέρβαρους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 και χαμηλότερες τιμές VO2. Αφού αυτοί οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε πρωτόκολλα αερόβιας προπόνησης και ενδυνάμωσης δώδεκα εβδομάδων, οι ερευνητές ανέφεραν ότι είχαν επίσης βελτιωμένες τιμές VO2 και μεγαλύτερη προστασία των βήτα κυττάρων.
Εν ολίγοις, οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η άσκηση έχει ευεργετική επίδραση στα παγκρεατικά βήτα κύτταρα που εκτίθενται σε αυτό που οι ειδικοί του διαβήτη αποκαλούν στρες στο ενδοπλασματικό δίκτυο (ER) – μια κατάσταση που τώρα γνωρίζουμε ότι συμβάλλει στην απώλεια βήτα κυττάρων και στην αντίσταση στην ινσουλίνη.